कर्करोग. याबद्दल सगळ्यांनीच काही ना काही ऐकलेलं किंवा वाचलेला असत. कर्करोगाचे वाढते प्रमाण, सध्याची परिस्थितीत आणि आपल्या एकूण जीवनशैलीचा विचार करता, या रोगाबद्दल योग्य माहिती असणं महत्वाचं आहे. मी या लेखमालेतून कर्करोगाची तोंडओळख करून देण्याचा प्रयत्न करणार आहे.

कर्करोग म्हणजे काय? साध्या शब्दात, शरीरातील पेशींचे अनिर्बंध वाढणे. आता अश्या सगळ्यानाच कर्करोग म्हणतात का?
तर नाही. आपल्या अंगावरचे तीळ किंवा मस हे सुद्धा साधारण पेशींच्या अनिर्बंध वाढीमुळेच होतात. पण नंतर ते आटोक्यात येतात. अशा प्रकारच्या गाठींना (tumors), benign असं म्हणले जाते. काही वेळा अश्या benign गाठी बऱ्याच मोठ्या असू शकतात. जसे स्तनाचे benign tumors हल्ली बऱ्याच स्त्रियांमध्ये आढळतात. अश्या गाठींवर, योग्य वैद्यकीय सल्याने, फक्त औषधांनी उपचार केले जातात किंवा त्या surgery ने काढल्या जातात. ज्या गाठी वाढतच जातात आणि शरीरात इतरत्र पसरतात अश्या गाठींना malignant असं म्हणतात. अशा गाठींना आपण साधारणतः कर्करोग म्हणून संबोधतो. मी जरी वरती आणि या पुढे 'गाठ' असं लिहिलं तरी आपण हे लक्षात ठेऊया की, रक्ताचा कर्क रोग पण असतो ज्यात मी म्हणत्ये तशी गाठ नसली तरी, रक्तातल्या एका किंवा अनेक प्रकारच्या पेशी प्रमाणाबाहेर वाढतात.

कर्क रोग का होतो? कोणत्या व्यक्तींना कर्क रोग होण्याची संभावना असते- आपण अश्या व्यक्तींना रोग होण्याआधी ओळखणे व सावधान करणे शक्य आहे का? झाला तर उपचार काय असतात? या मुद्यांवर आपण या लघु - लेखमालेतून चर्चा करूया. या प्रत्येक प्रश्नांची अनेक उत्तरे आहेत आणि तीही खूप गुंतागुंतीची. अनेक दशकांच्या संशोधनातून वरच्या प्रश्नांची काही उत्तरे शास्त्रज्ञांनी शोधली आहेत आणि पुढचा शोध अजूनही चालूच आहे. नवीन तंत्रज्ञानाने अनेक दारं आज उघडली आहेत. रोगाचे मूळच नाही तर व्यक्तीच्या रचने प्रमाणे उपचार (ज्याला आपण personalized medicine म्हणतो) आणि कर्क रोग होण्याची शक्यता वर्तवणारे घटक अश्या व आजून काही मुद्द्यांवर हजारो शास्त्रज्ञ संशोधन करत आहेत. मी त्यातील एक.

-
नंदिनी सहस्रबुद्धे, Ph.D.