अमेरीकेतील हायस्कूल प्रवास -१
अमेरीकेतील हायस्कूल प्रवास -२
मिडलस्कूल पूर्ण करुन हायस्कूलमधे प्रवेश हा मुलांच्या आयुष्यातील अतिशय महत्वाचा काळ. मिडलस्कूल संपतासंपता हायस्कूलच्या पहिल्या वर्षासाठी कोर्सवर्कची निवड केली जाते. रजिस्ट्रेशनच्या वेळेला तुमचे स्केड्युल हातात येते. सामान्यतः तुमच्या निवडीप्रमाणे कोर्सेस मिळतात पण कधी कधी कोर्स कॅन्सल किंवा ओवरबुक होणे, स्केड्युल कन्फ्लिक्ट वगैरे गोंधळ होतो. असे काही झाल्यास घाबरुन जाऊ नये. ऑफिसमधे जाऊन याबाबत बोलावे. काउंसेलर आणि इतर स्टाफ सगळे सुरळीत करायला मदत करतात. नविन मोठी शाळा,लॅब्ज, जेवणासाठी बरेच पर्याय असलेला मोठा कॅफेटेरीया, स्टेडियम, जीम, स्वतःच्या गाडीने शाळेत येणारी वरच्या वर्गातली मुलं सगळे बघून सुरुवातीला गोंधळायला होणे साहजिक आहे. मुलांच्या मनातील भीती, गोंधळ कमी व्हावा म्हणून हायस्कूलचे ओरीएंटेशन्/ओपनहाउस असते. वरच्या वर्गातील मुले वॉलेंटियर म्हणून असतात. शाळेचा मॅप घेऊन वर्ग शोधायला वगैरे मदत करतात. शाळेच्या पहिल्या दिवशी बर्‍याच मुलांना वर्ग शोधायला प्रॉब्लेम येतो. अशा वेळी देखील वॉलेंटियर्स मदत करतात. एक-दोन दिवसात मुलं रुळतात. कॅफेटेरियातही सुरुवातीला वेगवेगळ्या फूड लाईन्स, तिथली 'राखीव' टेबल्स वगैरे गोष्टीशी जमवून घ्यायला थोडा वेळ द्यावा.

हायस्कूलमधे प्रत्येक विद्यार्थ्याला काउंसिलर असाइन्ड करतात. काही प्रशासकीय बदल झाले नाहीत तर शक्यतो चारही वर्षे पाल्याचा एकच काउंसिलर रहातो. हायस्कूल प्रवासात काउंसिलर ही व्यक्ती खूप महत्वाची. विद्यार्थ्याने सुरुवातीपासूनच काउंसिलरशी उत्तम नाते जोडायचा प्रयत्न करावा. या लेवलला मुलांनी आपल्या अडचणींबाबत काउंसेलरशी स्वतः संपर्क करणे, भेटणे अपेक्षित आहे. पालकांनी हवे तर नंतर फॉलो अप करावे. मिळालेल्या मदतीबाबत आभाराची इमेल पाठवायला विसरु नये. या वयात मुलांना सल्ले दिलेले आवडत नाहीत पण काउंसेलरने दिलेले सल्ले हे अनुभवाचे बोल असतात. आपल्या ड्युटीच्या पलीकडे जाऊन काउंसेलर मंडळी मुलांसाठी काम करतात. क्लास स्केड्युल मधील गोंधळ निस्तरण्यापासून ते लिडरशिप पोझिशनसाठी, स्कॉलरशिप्ससाठी रेकमेंड करण्यापर्यंत अनेक प्रकारे काउंसेलर मदत करतात. हायस्कूलचा प्रवास संपेपर्यंत आपले मुल हे त्यांचेही मुल झालेले असते हा आमचा अनुभव आहे.

अमेरीकेत अंडरग्रॅड म्हणून कॉलेजच्या प्रवेशासाठी शैक्षणीक गुणवत्तेच्या जोडीला विद्यार्थ्याच्या नेतृत्व, सामाजीक बांधीलकी, खेळातील प्राविण्य, एखाद्या कलेतील प्राविण्य यासारख्या इतर गुणांचाही विचार केला जातो. विद्यार्थ्याच्या शैक्षणीक गुणवत्तेचे मापन करताना देखील अनेक गोष्टींचा एकत्रीत विचार केला जातो. त्यामुळे हायस्कूलची वर्षे उत्तम रित्या पूर्ण करण्यासाठी नियोजन करणे गरजेचे आहे. या भागात मी शैक्षणीक गुणवत्तेबद्दल माहिती देण्याचा प्रयत्न केला आहे.

हायस्कूल ग्रॅड्युएशनसाठी प्रत्येक स्टेटचे स्वतःचे असे नियम असतात. यात प्रत्येक विषयाचे आवश्यक क्रेडिट्स आणि काही विषयांच्या स्टेटच्या परीक्षा याचा समावेश होतो. या नियमांची माहिती तुमच्या स्टेटच्या वेबसाईटवर उपलब्ध असते तसेच शाळेतही उपलब्ध असते. काही वेळा स्टेट, घेतलेले कोर्सेस आणि ग्रेड्सवर वेगवेगळे डिप्लोमा देते. या शिवाय युनिवर्सिटीजच्या अ‍ॅडमिशनसाठी स्वतःच्या काही अधिक आवश्यकता असू शकतात. उदा. तुमच्या स्टेटमधे ग्रॅड्युएशनसाठी ३ वर्षाचे इंग्रजी या विषयाचे कोर्सेस पुरेसे असतील पण तुम्हाला ज्या युनिवर्सिटीत प्रवेश हवाय तिथे ४ वर्षाचे कोर्सेस आवश्यक असतील. आपण योग्य मार्गावर आहोत हे पडताळून पहाण्यासाठी एक चार्ट करावा. यात high school subject, desired diploma's requirement, university 1 requirement , university 2 requirement,...... असे कॉलम करावे. हायस्कूल कोर्सेस मिडलस्कूलमधे घेतले असल्यास तेव्हा किंवा पहिल्या वर्षाचे फायनल स्केड्युल मिळाले की या चार्टमधे नोंद ठेवायला सुरुवात करावी. काउंसेलरकडे विद्यार्थ्याची फाईल असते त्यानुसार विद्यार्थी योग्य मार्गावर आहे ना ते पाहिले जाते पण काही वेळा अनावधानाने किंवा कोर्सेस मधे बदल केल्याने एखाद्या कोर्सची पूर्तता करणे राहून जाते आणि शेवटच्या वर्षी तो गोंधळ निस्तरावा लागतो. माझ्या नवर्‍याच्या सहकार्‍याच्या मुलीबाबत असा प्रकार झाला होता.

शैक्षणीक गुणवत्ता मापन : यात हायस्कूल ग्रेड पॉइंट अ‍ॅवरेज (GPA), SAT/ACT Score, AP Courses याचा समावेश होतो. काही युनिवर्सिटीज मधे प्रवेशासाठी SAT subject test (SAT II ) देखील आवश्यक असते.

GPA : अमेरीकेत फ्रेशमन(९वी), सोफोमोर(१०वी), ज्युनियर(११वी), सिनियर(१२वी) अशी चार वर्ष हायस्कूलची असतात. या चारही वर्षांत विद्यार्थ्याने मिळवलेल्या ग्रेड्स GPA साठी विचारात घेतल्या जातात. प्रत्येक विषयाच्या ग्रेडस मधे होमवर्क ग्रेड, प्रोजेक्ट्स, क्वीझेस आणि टेस्ट या सगळ्याचा समावेश होतो. प्रत्येक हायस्कूलचे/स्कूल डिस्ट्रिक्टचे स्वतःचे ग्रेडिंग स्केल असते. याशिवाय हायस्कुलचे त्या त्या विषयाचे डिपार्टमेंट्स/शिक्षक स्वतःचे असे गुणमापनाचे नियम करतात. या नियमांचे पत्रक वर्षाच्या सुरुवातीला दिले जाते. ते काळजीपूर्वक वाचून समजून घ्यावे. बरेचदा कठीण विषयाच्या टेस्टसाठी गुण देताना कर्व्ह वापरला जातो. होमवर्क वेळेवर पूर्ण न केल्यास गुण कापले जातात. काही वेळा एक्स्ट्रा क्रेडिट मिळवून घसरलेली ग्रेड वर आणायची संधी दिली जाते. अशी संधी उपलब्ध असेल तर एक्स्ट्रा क्रेडिट लगेच पूर्ण करायला घ्यावे. कारण एक्स्ट्रा क्रेडिटसाठी मेहनतही एक्स्ट्रा लागते आणि लागणार्‍या वेळाचा अंदाज चुकल्याने मिळालेली संधी फुकट जाते. हायस्कूलमधे काही कारणाने गैरहजर असल्यास बुडालेला अभ्यास भरुन काढणे, टेस्ट देणे वगैरे गोष्टींची जबाबदारी विद्यर्थ्याची असते. शिक्षक त्यांच्या बाजूने सहकार्य करतात. परंतू पुढाकार घेऊन, जादा कष्ट घेऊन विद्यार्थ्याने काम पूर्ण करणे अपेक्षित असते. शालेय उपक्रमात सहभाग घेतल्यामुळे जरी काही तासांना अनुपस्थित रहाणार असाल तरीही मागे पडलेला अभ्यास, बुडालेली टेस्ट देणे वगैरे विद्यार्थ्याची जबाबदारी असते. शालेय उपक्रम, रुटिन डॉक्टर/डेंटिस्ट अपाँइटमेंट यासरख्या अनुपस्थितीबाबत शिक्षकांना पूर्वसुचना द्यावी. बुडणारा अभ्यास, टेस्ट वगैरे कसे पूर्ण करायचे याचे चर्चा करुन नियोजन करावे. असे नियोजन करताना शाळा सुरु होण्याआधी किंवा शाळा सुटल्यानंतर थांबून काम करायची तयारी ठेवावी. विद्यार्थी मनापासून प्रयत्न करत आहे हे पाहून शिक्षकही चांगल्या प्रकारे सहकार्य करतात. हायस्कूल मधील शैक्षणिक यशासाठी अभ्यासाच्या चांगल्या सवयी मिडलस्कूलपासूनच लावून घ्याव्यात. रोजच्या रोज अभ्यास, नोट्स काढणे, प्रोजेक्ट्स साठी प्लॅनरचा वापर, विकेंडच्या अभ्यासाचे नियोजन केल्यास आयत्यावेळी ओढाताण होत नाही. समर रिडिंग लिस्ट पूर्ण करण्यासाठी टाईमटेबल करावे. त्याच बरोबर अवांतर वाचन सुरु ठेवावे. समरमधे शाळा काही कोर्सेस ऑफर करत असेल तर त्याचा जरूर लाभ घ्यावा. मात्र आख्ख्या सेमिस्टरचा अभ्यास साधारणतः ४-६ आठवड्यात पूर्ण करायला लागणार आहे हे लक्षात घ्यावे. समर कोर्सला लिमिटेड जागा असते त्यामुळे ओपन झाल्यावर लगेच फॉर्म सबमिट करावा. ऑनर्स आणि AP लेवलचे कोर्स असल्यास कामाच्या दर्जाबाबतच्या शिक्षकांच्या अपेक्षा काय आहेत ते समजून घ्यावे. ग्रेड कमी मिळाल्यास काय सुधारणा अपेक्षित आहे ते शिक्षकांना विचारावे. पीअर ट्युटरिंग केल्याने देखील आपला अभ्यास पक्का व्हायला मदत होते, त्याशिवाय गुडविल जमा होते ते वेगळेच. कुठल्याही परीस्थितीत चिटिंग, उचलेगिरीचा मोह टाळावा. कॉलेज अ‍ॅडमिशनच्या दृष्टीने पहिल्या तीन वर्षांच्या ग्रेड्स आणि चौथ्या वर्षीचे कोर्स सिलेक्शन महत्वाचे. त्यामुळे चौथ्या वर्षी उपलब्ध असलेले सगळ्यात वरच्या लेवलचे कोर्सेस घेतले जातील असे पहावे. चांगल्या युनिवर्सिटीज तुमची क्लास रँक तसेच GPA विचारात घेतात तेव्हा सुरुवातीपासून GPA उत्तम ठेवायचा प्रयत्न करावा. शाळा लहान असेल तर टॉप टेनमधे रहायचा प्रयत्न करावा.

PSAT/NMSQT : Preliminary SAT ही नावाप्रमाणेच SAT ची प्रॅक्टिस टेस्ट आहे. त्याचबरोबर National Merit Scholarship Qualifying Test म्हणून ही टेस्ट दिली जाते. बर्‍याच शाळातून १०वीत मुलं एकदा SAT ची प्रॅक्टिस म्हणून ऑक्टोबर मधे PSAT देतात. त्याशिवाय नॅशनल मेरीट स्कॉलरशिपसाठी विचारात घेतले जावे म्हणून पुन्हा ११वीत ऑक्टोबरमधे PSAT देतात. मेरीट स्कॉलरशिपच्या स्पर्धेत उतरायचे असेल तर ही परीक्षा ११वीत देणे आवश्यक आहे.

PLAN : ही ACT ची प्रॅक्टिस टेस्ट १०वी त दिली जाते.

SAT/ACT : कॉलेज अ‍ॅडमिशन साठी युनिवर्सिटीज स्टँडर्डाइझ टेस्टचे गुण विचारात घेतात. यासाठी युनिवर्सिटीज SAT (Scholasic Assessment Test) किंवा ACT( American College Testing) चे गुण विचारात घेतात. आपली बलस्थाने लक्षात घेवून दोन्ही पैकी कुठली टेस्ट द्यायची याचा निर्णय विद्यार्थ्याने घ्यायचा असतो. आपल्या पाल्याची बलस्थाने लक्षात घेऊन कुठली टेस्ट देणे योग्य होईल ते काउंसेलरच्या मदतीने ठरवायला मदत व्हावी म्हणून काही आर्टिकल्सची लिंक देत आहे.
http://www.nytimes.com/2007/11/04/education/edlife/guidance.html?pagewan...
http://collegeapps.about.com/od/standardizedtests/tp/sat-act.htm
http://www.cbsnews.com/8301-505145_162-37241433/sat-and-act-which-is-the...

SAT आणि ACT वर्षातून बरेचदा ऑफर केल्या जातात. वर्षाच्या सुरुवातीला टेस्टींग स्केड्युल वेबसाइटवर देतात. तुमच्या सोईनुसार कधी टेस्ट द्यायची ते तुम्ही ठरवू शकता. इतर वर्कलोड लक्षात घेऊन SAT/ACT च्या परीक्षेच्या अभ्यासाचे नियोजन करावे. मुलं एकापेक्षा जास्त वेळा टेस्ट देऊन स्कोर उंचावण्याचा प्रयत्न करतात. तुम्ही जिथे अप्लाय करणार त्या युनिवर्सिटीकडे टेस्ट स्कोअर रिपोर्टिंगच्या नियमांबाबत चौकशी करावी. काही ठिकाणी SAT Super score करतात तर काही ठिकाणी करत नाहीत. शक्यतो १२वीचे वर्ष सुरु होण्याआधी या टेस्ट देण्याचे काम पूर्ण करावे.

SAT II : युनिवर्सिटीज जरी SAT किंवा ACT यापैकी एका टेस्टचे गुण विचारात घेत असल्या तरी त्या जोडीला काही युनिवर्सिटीज सॅट सबजेक्ट टेस्टचे स्कोरही विचारात घेतात. सबजेक्ट टेस्ट द्यावी लागणार असेल तर ती शक्यतो ज्या विषयाचे कोर्सवर्क पूर्ण झाले आहे, ज्या विषयात उत्तम गुण मिळाले आहेत त्या विषयाची द्यावी. कोर्सवर्क पूर्ण झाल्यावर शक्य तितक्या लवकर टेस्ट द्यावी. अनायासे अभ्यास तयार असतो त्यामुळे फार तयारी करावी लागत नाही. माझ्या मुलाने याबाबत आधी विचार केला नव्हता. त्यामुळे AP टेस्ट नंतर जवळ जवळ वर्षभराने १२ वीच्या सुरुवातीला केमिस्ट्रीची सबजेक्ट टेस्ट दिली गेली. साहाजिकच कष्ट थोडे वाढले.

AP Courses : AP (Advanced Placement) courses हे कॉलेज लेवलचा अभ्यासक्रम असलेले कोर्सेस असतात. परीक्षा मे मधे घेतली जाते. परीक्षेचा स्कोअर १-५ मधे मिळतो. चांगला स्कोअर आल्यास युनिवर्सिटीच्या नियमांप्रमाणे कॉलेजच्या अभ्यासक्रमाची काही क्रेडीट मिळतात. हा अभ्यासक्रम पूर्ण करायला कष्ट घ्यावे लागतात. अ‍ॅडमिशन ऑफिसला विद्यार्थ्याने किती चॅलेंजिंग कोर्सवर्क केले आहे, त्याची एखाद्या विषयाची जाण कितपत आहे हे बघायचे असते. ट्रान्सक्रिप्ट मधील AP course मुळे विद्यार्थ्याच्या गुणवत्तेचा, तयारीचा योग्य अंदाज बांधायला मदत होते. कॉलेज लेवलचा करीक्युलम असल्याने कॉलेजच्या अभ्यासक्रमासाठी असलेली विद्यार्थ्याची तयारी यात दिसून येते. काही स्टेट्स विशेष प्राविण्यासह हायस्कूल ग्रॅड्युएट होण्यासाठी देखील २ AP courses ची अट ठेवते. कॉलेज अ‍ॅप्लीकेशन्सच्या गर्दीत उठून दिसण्यासाठी AP चा उपयोग होतो. मात्र हायस्कूलमधे AP Courses उपलब्धच नसतील तर अ‍ॅडमिशन ऑफिस त्यासाठी विद्यार्थ्यावर अन्याय होऊ देत नाही. हायस्कूलमधे उपलब्ध असलेले सगळ्यात वरच्या पातळीचे कोर्सवर्क उत्तम गुणांनी विद्यार्थ्याने पूर्ण केले आहे ना एवढेच ऑफिस बघते. हे कोर्सेस खूप चॅलेंजिंग असल्याने दर वर्षी थोडे थोडे कोर्सेस घ्यावेत. असे केल्याने हायस्कूल ग्रॅड्युएशनला ८-११ AP Courses सहज पूर्ण झालेले असतील. कोर्सेसची निवड करताना तुमचा करीयर ट्रॅक, आवड या गोष्टी विचारात घ्याव्यात. हायस्कूलचे कोर्सेस घ्यायला सुरुवात कराल तेव्हाच AP चा मार्ग आखून टाईमटेबल ठरवावे. काही AP कोर्सेस हे ड्युएल क्रेडिट असतात. अशावेळी ड्युएल क्रेडीट/AP/ कॉलेज क्रेडीट यापैकी तुमच्या केस मधे जे योग्य आहे त्याची निवड करावी.

उत्तम GPA , चांगला SAT/ACT Score आणि जोडीला शक्य असल्यास आवडत्या विषयांचे AP कोर्सेस असा मेळ घालता आला की शैक्षणिक गुणवत्तेची बाजू भक्कम होते.

PSAT/SAT/SAT II/AP Course/ college planning - https://www.collegeboard.org/