डियर ऑल,
मी माझे अनुभव लिहायला सुरुवात केली, माझी व्यक्तीगत डायरी म्हणून! रोज घरी आईबाबांना फोन केला, तरीही तितकं बोलायला वेळ मिळत नाही. अनेक गोष्टी सांगायच्या राहून जातात.
नीलचा जन्म झाल्यावर मी पूर्णवेळ घरीच होते. तो आता थोडा मोठा झाला आणि मला काही तास मोकळे मिळायला लागल्यावर, एखादा कोर्स करूया असं ठरवलं. आणि मनातही नसतांना मला जॉबच्या ऑफर्स यायला लागल्या... मी interview ला गेले आणि निवड झाली...

इतकं एकामागुन एक घडलं सगळं की मला विचार करायलाही संधी नाही मिळाली...

रोज बरीच धावपळ असते... घरचं, नीलचं सगळं आवरून ऑफिस गाठायचं, ऑफिसची चेकलिस्ट पूर्ण करायची आणि मग निघायचं...बराच डेटा मेंटेन करावा लागतो .. मी रुळतेय अजून. आत्ता फक्त एक महिना पूर्ण झालाय..

डायरी लिहायला घरी वेळ नाही मिळत म्हणून प्रवासात अर्ध्या तासात लिहिते. घरी गेले की घरची खूप कामं असतात. नीलला वेळ द्यायचा असतो. अजून लहान आहे तो.
माझे अनुभव तुमच्या सगळ्यांशी शेअर केले की छान वाटतं.

बरीच suggestions ही येतात, पण डियर फ्रेंड्स मला आत्ता माझ्या flow ने लिहिणंच शक्य आहे. तसा कमी वेळ मिळतो मला डायरी लिहायला. अनुभव लिहून ठेवणे हेच प्रयोजन आहे सध्या.

थोडा निवांत वेळ मिळाला की ज्या काही गोष्टी सुचवल्या आहेत, त्यांचा नक्की विचार करेन मी!

सगळ्या आज्जी-आजोबांना नावं टोपणनावं दे, ही प्रतिक्रिया विचारात घेऊन मी प्रयत्नही केला तसं लिहिण्याचा, पण मला इतकी नावं देऊन ते references manage करणं सध्या अवघड आहे.

भविष्यात नक्की आवश्यक ते सगळे बदल करेन... तर आता मी माझ्या जुन्या लेखनशैलीकडे परत जातेय. म्हणजेच आज्जी आजोबांना कोणतेही काल्पनिक नाव न देता त्यांना फक्त आज्जी आजोबा असेच जनरल संबोधून फार फार तर काही विशेषणे द्यायचा प्रयत्न करेन, जसे लायब्रेरियन आज्जी, क्रोएशियन आजोबा, काल नावं दिलेल्या आज्जी आजोबांना दिलेल्या नावांनीच संबोधून ज्यांना नंबर दिलेत, त्यांना नंबर राहू देईन.

ज्यांचा संदर्भ आधी दिलेला आहे, त्यांचा परत एकदा उल्लेख करतांना त्यांचा शॉर्ट इन्ट्रो देईन, जेणेकरून वाचकांना मागे जाऊन वाचत बसावे लागणार नाही, संदर्भ लावत बसावा लागणार नाही, याची काळजी घेईन..

****************************************

मी जॉब करत असलेल्या सिनियर केअर होममध्ये जे आज्जी आजोबा आयसोलेटेड वॉर्डमध्ये आहेत, त्यांना करोना प्रकरण गंभीर वळण घेण्यापूर्वी मी भेटले होते, त्या दोन आजोबांपैकी एकाची गोष्ट आज सांगते. त्यापैकी पहिले आहेत इराणी आजोबा आणि दुसरे आहेत जर्मन आजोबा.

माझा जॉब सुरु झाला, त्या दिवशी स्टाफ मेम्बरने मला समजावून सांगितलेल्या गोष्टींपैकी एक होती, ती आयसोलेटेड वॉर्डमध्ये जातांना आणि जाऊन आल्यावर स्वतःची काळजी कशी घ्यायची.

अशा रुम्स ओळखायच्या कशा? तर ज्या रुम्स आयसोलेटेड आहेत, त्यांच्या बाहेर एक बोर्ड लावलेला असतो. त्यावर (जर्मन भाषेत)लिहिलेले असते की रूम व्हिजिट करण्यापूर्वी केअर युनिटच्या एम्प्लॉयीजना भेटा. मास्क, ग्लोव्हज आणि एप्रन घालूनच खोलीत प्रवेश करा. त्या रुम्सच्या बाहेर बाजूला भिंतीला लागून एक रॅक ठेवलेली असते, तिच्यात एक डिसइन्फेक्टन्ट असलेली बाटली अडकवून ठेवलेली असते, एक मास्कस असलेला बॉक्स, घड्या घालून ठेवलेले, संपूर्ण शरीर कव्हर करतील असे कॉटनचे एप्रन्स आणि ग्लोव्हज असतात. आयसोलेटेड व्यक्तींना भेटून झाल्यावर त्यांच्या दरवाजाजवळ असलेल्या एका बकेटमध्ये एप्रन टाकायचा आणि शेजारी असलेल्या कचऱ्याच्या डब्यात ग्लोव्हज आणि मास्कस टाकायचे, मग दार उघडून बाहेर येऊन पुन्हा दार लावून घ्यायचे आणि भरपूर डिसइन्फेक्टंटने योग्य पद्धतीने हात आणि मनगट डिसइन्फेक्ट करायचे. माझ्या बॉसने इंटरव्ह्यूच्या दिवशी मला हात कसे धुवायचे आणि कसे डिसइन्फेक्ट करायचे, याचं ट्रेनिंग दिलं होतं.

आधीच बाहेर करोना आणि संस्थेत दुसऱ्या आजाराने आयसोलेट केले गेलेले आज्जी आजोबा, असे दुहेरी रिस्क फॅक्टर्स असतांना माझे मन काही ह्या रुम्समध्ये एन्ट्री करायला धजावत नव्हते. पण दुसरीकडे मात्र एक मन खात होते की ज्यांना गरज आहे, त्यांच्या जवळ आपण असायला हवे. पण स्वतःचा आणि पर्यायाने इतरांचा जीव धोक्यात टाकून खरोखरच हे करण्याची गरज आहे का? असे दुसरे मन मला जाब विचारत होते.

अशा द्विधा मनस्थितीत अडकलेले असतांना समोरून एक केअर युनिटची एम्प्लॉयी आली. तिला मी माझी मनोवस्था बोलून दाखवली. ती म्हणाली, "मानसिक आधाराची सगळ्यात जास्त गरज तर त्याच लोकांना आहे, असं मला वाटतं.." ते ऐकून माझं मन एकदम क्लियर झालं. केअर युनिटमध्ये जाऊन मी त्या इराणी आजोबांना भेटायचा माझा मानस सांगितला. तर एक आफ्रिकन वंशाचा एम्प्लॉयी म्हणाला, "तुला खरंच त्यांना भेटायचं आहे का? हा माणूस म्हणजे चेटकीणीसारखा आहे.." हे ऐकून मी एकदम चमकलेच! त्या एम्प्लॉयीशेजारच्या जर्मन एम्प्लॉयी मुलीने त्यावर ताबडतोब प्रतिक्रिया दिली, "हे हे! हे आजोबा एक चेटकीणीसारखे तर मी दहा चेटकीणींसारखी आहे!!" मला काही संदर्भच लागेना!

मी विचारले, "म्हणजे नक्की काय म्हणायचे आहे तुम्हाला? हे जादूटोणा वगैरे करतात की काय?" तर ही मंडळी म्हणाली, "नाही! नाही! पण ते जरा ऍग्रेसिव्ह होतात अधूनमधून. वेड्यासारखे वागतात, मारायला धावतात.." (आता अशा माणसाला कोणी चेटकीण म्हणतात का? मजेशीरच एक्सप्रेशन होतं ते) तुला खरंच फारच गरज असेल, तरच त्यांना भेट, असे इन्सिस्ट केल्यावर, "हो! गरज आहे", असे सांगून काय काळजी घ्यावी, ते पुन्हा एकदा समजून घेऊन, स्वतःला व्यवस्थित कव्हर करून धडधडत्या अंत:करणाने मी आजोबांच्या खोलीत शिरले. "मौत के कुवें मे" उतरतांना सर्कशीतल्या मोटरसायकलवाल्याला पहिल्यावेळी जे वाटत असेल, तसेच काहीसे फीलिंग मनात होते.

इराणी आजोबांच्या खोलीत शिरले आणि आत डोकावूनही न पाहता आणि दरवाजा न लावता कॉर्नरवरूनच "हॅलो" म्हणाले. आतून कृश "हॅलो" असे उत्तर आल्यावर हळूच डोकावून पाहिले, तर आवाजाप्रमाणेच कृश व्यक्तिमत्व अंग आखडून पांघरूण न घेता कुडकुडत पडलेले होते. "कसे आहात?" असे विचारल्यावर आजोबा गोड हसून कुडकुडतच "मजेत" म्हणाले. "थंडी वाजते आहे का?, अंगावर पांघरूण टाकू का?" विचारल्यावर होकारार्थी मान डोलवली त्यांनी. मग त्यांच्या अंगावर ग्लोव्हज घातलेल्या हाताने पांघरूण टाकून आणि तो पूर्ण वेळ मास्क घातलेला असूनही श्वास रोखून धरून मी पटकन दूर झाले.

पांघरुणाची ऊब मिळालेले आजोबा आता थोडे रिलॅक्स दिसत होते. आजोबांना मी काही जनरल प्रश्न विचारले, त्यांची त्यांनी तोंडातल्या तोंडात पुटपुटत उत्तरं दिली, जी मला अजिबात समजली नाहीत. त्या प्रश्नांनंतर त्यांनी जे बोलायला सुरुवात केली, ती बडबड अव्याहतपणे पुढचे पाच मिनिट सुरू होती. मला काही कळत नव्हतं, पण मी ऐकत मात्र मनापासून होते. त्यांचे ऐकता ऐकता त्यांच्या रूमचे निरीक्षण केले, तर माझ्या पाठीमागे, आजोबांच्या बेडच्यासमोर एक फोटो होता, जो त्यांना पडल्या पडल्या दिसेल, असा लावलेला होता. त्यांचा बोलण्याचा फ्लो ब्रेक करून मी त्यांना "हा फोटो कोणाचा?" असे विचारले असता, ते एकदम खुलले. "ही माझी फॅमिली. माझी बायको, जी या जगात आता नाहीये, माझी मुलं आणि नातवंडं", असं सांगून पुन्हा तोंडातल्या तोंडात पुटपुटणे मोडवर गेले. आपल्या जगात हरवून गेले. त्यांना बोलत बसू देऊन साधारणपणे दहा मिनिटांनी मी आजोबांना "आता जेवणाचा ब्रेक होईल ना इतक्यात?" असे म्हणून, "तुम्हाला भेटून, तुमच्याशी गप्पा मारून खूप मस्त वाटलं", असं म्हणून त्यांचा निरोप घेतला. आजोबांनी "मला भेटायला आल्याबद्दल आभार" मानून आणि "आलेस गुटे" (तुझे सर्व छान होवो), अशा शुभेच्छा देऊन गोड हसत मला "बाय" म्हटले.

त्यांच्या खोलीत कॉर्नरला बादलीत माझे एप्रन आणि कचऱ्याच्या डब्यात माझे ग्लोव्हज आणि मास्क टाकून देऊन मी बाहेर आले. डिसइन्फेक्टंट घेऊन ते नीट हाताला चोळून पीसासारख्या हलक्या झालेल्या आणि समाधानी अंत:कारणाने मी दुसऱ्या आयसोलेटेड वॉर्डकडे जायला निघाले..

दुसऱ्या आजोबांची गोष्ट उद्याच्या भागात सांगते.

~सखी जयचंदर/सकीना वागदरीकर
२०.०४.२०२०

आत्तापर्यंतचे सर्व भाग एकत्रितपणे ब्लॉगवर वाचता येतील.
https://sakhi-sajani.blogspot.com