"काक्कुआज्जी!"
ती चिरपरिचीत हाक हवेत विरते न विरते तोच फाटक सताड उघडे टाकून तो धापा टाकत आत पळत आला. फाटकाची कडी त्याचा हात जेमतेमच पुरत असे. तरी तो प्रयत्न करून फाटक उघडायचाच. ती हाक शोभाताईंनाच उद्देशून आहे हे ताडले तरी मुग्धा बैठकीत आली.
"कोण आहे? "
अंगावर जेमतेम कपडे घालून त्याच्यापेक्षा मोठ्या टाॅवेलला सावरत उभ्या त्या बटूला बघून तिला हसू आलं. तरी तिने वरकरणी सरळ चेहरा ठेवत पुन्हा विचारलं, "कोण बरं?"
"अण्ड्राग"
"काय? Android?!", नव्यानेच अभ्यासक्रमात समाविष्ट झालेला course आठवला मुग्धाला.
"नै कै. अ..न..रा..ग"
"अनुराग होय. अच्छा अच्छा. तसं सांगायचे की मग. अण्ड्राग काय?", हसतच म्हणाली मुग्धा.
"मावशी पुजेला बसल्यात"
"शक्यच नाही! मग माझी आंघोळ?"
"मला तयार केल्याशिवाय पूजा करणे शक्यच नाही. पुजेची फुले मीच आणून देतो ना "
मुग्धाचा गोंधळलेला चेहरा पाहून अनुने स्पष्टीकरण दिले.
तेवढ्यात शोभाताई मागच्या दारातून आत आल्या. हातातली फुले त्यांनी घाईघाईने ओट्यावर ठेवून त्यावर झाकण ठेवलं आणि त्या पुढे झाल्या.
"आलास का रे? बरं तुला शिकवलंय ना आंघोळ करायला?", शोभाताई विचारत्या झाल्या.
"हो पण काल मी आंघोळ करताना साबण संपला ना. म्हणून जयंतशेठ ओरडले-कार्ट्या नवा साबण संपवलास? जा आता. रहा तस्साच! आता तुम्हीच सांगा, मी आंघोळ केली नाही, फुले तोडली नाही तर काकुआज्जींची पुजा कशी व्हायची?"
त्या निरागस चेहर्यावरचे जबाबदारीचे भाव पाहून मुग्धाला हसू आवरेना.
"बरं बरं. चल पटकन. आंघोळ घालते. पण हे काय? कपडे आण ना घालायचे. फक्त टाॅवेल आणलास. "
तशी हातभर जीभ बाहेर काढत घरी पळत गेला अनु.
"समोरच राहतात. तू मागच्या सुट्टीत आलीस तेव्हा नव्हते इकडे ते. खूप गोड आणि मस्तीखोर आहे अनु. संपूर्ण काॅलनीमध्ये हैदोस घालतो. पण आता त्याच्याशिवाय कुणाचंच पान हलत नाही", शोभाताई हसत म्हणाल्या.
"रोज त्याने तोडून आणलेल्या फुलांनीच पुजा करावी असा हट्ट धरतो. मी तोडलेली चालत नाही त्याला"
शोभाताई माहिती पुरवत होत्या.
"तुम्हाला चांगलाच विरंगुळा म्हणायचा. पण जयंतशेठ कोण?", मुग्धाने विचारलं.
"जयंतशेठ म्हणजे त्याचे वडील".
हे ऐकताच खळखळून हसली मुग्धा.
समोरून भुर्र्कन अनुरागची स्वारी प्रवेश करती झाली. त्याच्यापाठोपाठ धावत एक स्त्रीदेखील आत आली.
"अनु अरे! आंघोळ करून ये चल बाळा". अनुची आई त्याला हाक मारत पुढे आली.
"बघा ना शोभाताई. आपला नवीन साबण संपून जाईल. त्यापेक्षा मी काकुआज्जींकडे आंघोळ करतो असं म्हणून हा इकडे पळत आलाय. हाकला बरं त्याला घरी."
त्याच्या आईने केलेली तक्रार ऐकून ओठांवर पदर लावला शोभाताईंनी.
'बरं बरं. असू दे गं सुमा. मी घालते त्याला आंघोळ. ", असं म्हणून चोरी पकडल्यामुळे अवघडून कोपर्यात उभ्या असलेल्या अनुचा ताबा घेतला शोभाताईंनी.
आई गेल्याचं पाहून घाईघाईने शोभाताईंना मिठी मारून त्यांच्या कडेवर चढला अनु. लाडीकपणे त्यांच्या गळ्यात हात टाकून म्हणाला- "आईने किनै उप्पीट केलंय मला आवडत नाही तरी. म्हणून मी इकडे आलो पळून. आता जयंतशेठला खावं लागणार ते. तुम्ही मला मेतकूट आणि साईचं दही द्याल ना पुजा झाल्यावर? "
लगेचच डॅबिसपणे कहाणी रचून सांगणार्या अनुला आणि ते ऐकत त्याला न्हाणीघरात नेणार्या शोभाताईंना बघत राहिली मुग्धा. सूर्य हळूहळू डोकावत होता.

चिठ्ठी भाग 2- https://www.maitrin.com/node/3949

चिठ्ठी भाग 1- https://www.maitrin.com/node/3948

"एखादं छानसं भजन म्हण ना मुग्धा", वाती तुपात बुडवत शोभाताई म्हणाल्या.
"कुठलं म्हणु?"
"कुठलंही म्हण अगं ", अनुला जवळ घेऊन कुरवाळत शोभाताई म्हणाल्या.
"किती वेळ लावशील? मी असतो तर आतापर्यंत म्हणून देखील झालं असतं आणि प्रसाद देखील खाऊन झाला असता..देवाचा", अनुची बडबडीकडे दुर्लक्ष करून मुग्धाने गायला सुरवात केली.

"तुझी पदकमले मज शतकोटी
सोडवी जन्ममरणाच्या गाठी

तुझ्या पद-धुळीची आस देवा
नित्य नव्याने घडू दे सेवा
राहू दे तुझे आशिष पाठी
सोडवी जन्ममरणाच्या गाठी
तुझी पदकमले मज शतकोटी||"
मुग्धा डोळे बंद करून गात रममाण झाली होती. शोभाताई मांडीवरल्या अनुचे हात धरून हळूच ताल धरत होत्या. अनुचं लक्ष होतं कुठे? एक डोळा प्रसादाच्या वाटीकडे होता त्याचा.
भजन संपलं तसं मुग्धा शोभाताईंच्या पाया पडली. त्यांनीही मनापासून आशीर्वाद देत तिचा चेहरा गोंजारला.
"तू काय कलाकार आहेस का? ", त्या दोघींची तंद्री तोडत, प्रसादाचे पेढे तोंडात कोंबत अनु मुग्धाला विचारत होता.
"कलाकार! नाही रे साधंसुधं गाते मी". मुग्धा उत्तरली.
"मी आहे बरं कलाकार. माझ्या कडे तसा फोटो पण आहे". अनुने फुशारकी मारीत सांगितले.
मुग्धाचा गोंधळलेला चेहरा पाहून शोभाताईंना हसू आवरेना.
"अगं त्याच्या मते कलाकार म्हणजे जे लोकं डोळे बंद करतात ते. मागे त्याच्या मामांबरोबर काढलेल्या फोटोमध्ये त्याचे डोळे बंद आलेत. तो त्या फोटोबद्दल तुला सांगतोय. "
मुग्धाने कपाळावर हात मारून घेतला.
"अनु, ए अनु!"
"बापरे आली सुमाक्का", आईची हाक ऐकून शोभाताईंच्या मागे लपला अनु.
"आईला सुमाक्का म्हणतोस काय रे?", मुग्धाने डोळे वटारले.
तेवढ्यात सुमा आत आली.
"चार चकल्या केल्या होत्या काल. बघा बरं कश्या झाल्या ते. तुम्हाला सोसवत नाही म्हणून तिखट कमीच टाकलंय हो", असं म्हणत चकल्यांचा डबा शोभाताईंना दिला सुमाने.
"काय काय करत असतेस बघ", असं कौतुकाने म्हणत डबा घेतला त्यांनी.
"दही संपवले असणार आमच्या बोक्याने", लपलेल्या अनुचा हात धरून बाहेर काढत सुमा म्हणाली.
"काय महाराज? येथून कुठे जाणार स्वारी? घरी येणार का सरळ चिंगीकडे मोहीम? ", सुमाने विचारलं.
"गेलो असतो गं. पण पानकीबेगम नाहीये ना. फक्त मेंदीचं झाड आहे घरी". आईच्या प्रश्नाला अनावधानाने उत्तर दिलं अनुने. जीभ चावत आत पळाला तो.
"थांब तू, चिंगीच्या आईबाबांना काय म्हणतोस ते सांगते मी त्यांना", सुमा ओरडली.
"मगाशी तुम्हाला सुमाक्का म्हणाला ", मुग्धाने माहिती पुरवली.
"असु दे गं. खेळू दे त्याला इथंच. पाठवते थोड्या वेळाने घरी. काही त्रास नाही द्यायचा तो.", अनुला धरायला जाणार्या सुमाला थोपवत शोभाताई म्हणाल्या.
"लवकर ये बरं अनु आणि त्रास नको देऊस ", असं म्हणत सुमा घरी परतली.
"बापरे! तू तर सर्वांना नावं ठेवतोस. मला काय म्हणणारेस?" , मुग्धाने घाबरल्यासारखं करत अनुला बैठकीत आणलं.
"मुग..." असं म्हणून वेडावून दाखवत पळणार्या अनुचं पकडताच "धा!", असे म्हणून मुग्धाचे नाव पूर्ण केले अनुने.
"ए मुग..धा काय? मुग्धाताई म्हणायचं मला. काहीही म्हटलेले खपवून घेणार नाही बरं सांगून ठेवते." मुग्धाने तंबी दिली.
"बरं. तुला मी दिदी म्हणु? ", सोडवून घेतलं अनुने स्वतःला.
"हो. चालेल ना ".
"दिदी तेरा देवर दिवाना!" असं मोठ्याने ओरडत घराकडे धूम ठोकली अनुने.
घराच्या अंगणात शिरताना ओसरीवरच्या बायकांना चुकवायचा प्रयत्न केला त्याने.
"काय आज शाळेत जायचं नाही वाटतं? ". त्यातल्या एकीने बाण सोडलाच. तो जाईल त्या दिवशी शाळा आणि तो नाही जाणार त्या दिवशी शाळेला सुट्टी असणारच हे अनुचं साधं सोपं लाॅजिक असल्यामुळे त्याने फार काही लक्ष दिले नाही तिकडे.
"मी डायरेक्ट काॅलेजलाच जाणारे!"
"बघा बघा कस्सा बोलतोय ", असे कौतुकमिश्रीत उद्गार कानी पडताच सरळ आत न शिरता त्या बायकांकडे आला अनु.
"काय? कामं झालीत काय तुमची? इकडे बसून गप्पा काय मारताय? जा, कामं करा जा!", असं ओरडून तो घरात शिरला.
"जयंतशेठनी बघितले तर काही खरं नाही. शाळेची वेळ टळेपर्यंत काहीतरी केलं पाहिजे ". असं पुटपुटत, विचार करत आत गेला अनु. "ही चिंगी पण ना, काय गरज होती आताच मामांकडे जायची". मान हलवत मागच्या अंगणातल्या पेरूच्या झाडाकडे बघत बसला तो.

चिठ्ठी भाग 3 - https://www.maitrin.com/node/3951

चिठ्ठी भाग 2 - https://www.maitrin.com/node/3949

आतून अनुला आईबाबांचं बोलणे ऐकायला येत होते.
"कुठे उधळलेत चिरंजीव? आज तरी शाळेत जाणार का?"
"राहू द्या हो. चिंगी नाहीये ना इथे. म्हणून भिरभिरलाय जरा."
'कशी गोड माझी सुमाक्का!'
अनुने मनातल्या मनात आईला पप्पी देऊन टाकली. आता शाळेत जावं लागणार नाही या विचाराने त्याला एकदम तरतरी आली. उठून उभं राहत त्याने एक पाऊल मागे घेतलं आणि 2-3 ढांगांमध्ये उडी मारून मागची भिंत पार केली. पण हाय! समोरून चिंगीचे वडील येत होते. ते अनुला जामच आवडायचे नाहीत. जरा पोट सुटले होते पण एखाद्या पैलवानासारखे दिसत. ते कुणाशी बोलत नसत. अनुशी तर नाहीच. तरी तो त्यांना टरकून असे. ते केसांना मेंदी लावत म्हणून त्यांना अनु मेंदीचं झाड म्हणे.
त्याउलट चिंगीची आई. सर्वांशी अघळपघळ बोलत. अनुचे फार लाड करत. चहा खारी देत, टीव्ही लावून देत. एकदा टीव्हीवर एका कार्टून फिल्म मध्ये त्यांच्या सारख्या दिसणार्या एका पात्राचं नाव होतं पानकीबेगम!
तसा अनु सुरुवातीला त्यांच्या कडे जायला बिचकायचा. एक दिवस चिंगीच्या आईने त्याला रस्त्यात गाठून विचारलं "काय रे बाळा? तू का येत नाहीस आमच्या कडे? "
"तुमच्या घरी तो माणूस राहतो ना, तुम्ही त्याचे हातपाय बांधून त्याला पलंगाखाली टाका. मग मी येईन तुमच्या घरी!"
असं उत्तर दिले असले तरी चिंगीकडून तिचे बाबा घरात नसल्याची खातरजमा करून अनु तासनतास खेळत असे.
आता त्यांना एकदम समोर पाहून अनु जरा गडबडलाच. पण लगेच एका भिंतीआड लपून पाहू लागला. चिंगीचे वडील शेजारी डागडुजी चाललेल्या घरात शिरले. त्याआधी तिथं असलेलं जुनं घर त्यांच्या मालकीचं होतं. ते विकून टाकले त्यांनी. एक कुटुंब तिथे रहायला आले होते. ते काही रिपेअर करवत असताना प्राॅब्लेम आल्यामुळे चिंगीच्या वडीलांना बोलावले होते.
चिंगीचे वडील गेटमधून आत शिरले. तशी एक माणूस पळत आला. त्याच्याशी बोलत बोलत ते आत शिरले. तो माणूस बहुधा नोकर असावा असं अनुला वाटलं. आत जावं की नाही या विचाराने घुटमळत असतानाच एक कार आली. घरातून कुणी सुटाबुटातला माणूस आधी व त्यांच्या मागे चिंगीचे वडील व नोकरमाणूस बाहेर आले. कार मधून ड्रायव्हर उतरून पुढे झाला. मोठ्या अदबीने त्याने एक लिफाफा त्यांना देत म्हणाला, "साहब, आपके लिए चिठ्ठी भेजी है हमारे साहबने ". त्या सुटबूट काकांनी ते घेऊन वाचलं आणि काहीतरी जुजबी बोलून त्या कारवाल्याला रवाना केले. मग नंतर चिंगीचे वडील त्यांना हो जायेगा असं म्हणून निघून गेले. सुटबूट काका घरात जायला वळले. आता अनुला फावले. तो दबकत दबकत आत शिरला आणि त्यांच्या मागे जाऊ लागला. समोर काही रोपं लावण्यात आली होती. आता त्या घराचा दर्शनी भाग छान दिसत होता. तेवढ्यात त्याला मागून आवाज आला.
"कौन?"
तशी अनु झर्रकन मागे वळला. समोर सुटबूट काका पाहताच घाबरून पळू लागला.
"अरेरे! डरो नही बेटा. रूको जरा. कौन हो तुम? What's your name? "
अनुने आपला शर्ट मुठीत गच्च आवळून धरला. तो बोलत नाहीसे पाहून ते घराकडे वळले आणि त्यांनी जोरात हाक मारली, "परीबेटा! जरा बाहर आओ"
त्यांचं लक्ष नाहीसं बघून अनु बाहेर पळत सुटला.

चिठ्ठी भाग 4 - https://www.maitrin.com/node/3952

चिठ्ठी भाग 3 -
https://www.maitrin.com/node/3951

मुग्धा ओट्यावर हताश होऊन बसली होती. प्यायचं पाणी आलं होतं नळाला. सर्वांना पाणी मिळावं या उद्देशाने शोभाताईंनी नळाचं connection आतवर करून घेतले नव्हते. इतर वेळी सर्व बोअरचं पाणी वापरत. नळाला पाणी आलं की ते भरून झाल्यावर शोभाताईंना एक दोन हंडे-कळशी भरून देत.
शोभाताई बाहेर गेल्यामुळे मुग्धा पाणी भरायला बाहेर आली. ओट्याच्या पायर्यांजवळच खाली नळ होता. तिने कळशी भरायला ठेवली. पण ती काही भरेचना!
कळशी भरली की भिर्रकन अनुची स्वारी तिथं प्रकट व्हायची आणि 'दिदी तेरा देवर दिवाना' - या गजरात ती पालथी करायची! किती नको म्हटलं तरी अनु कुठे ऐकणार होता?
'आज कुणालाच पाणी मिळत नाही ', मुग्धाच्या मनात आलं.
हताशपणे समोर बघत असतांना कोपर्यातून एक सायकल वळली. तिच्यावर स्वार होऊन नीलांबरी येत होती. तिला पाहताच मुग्धाला हायसं वाटलं. 'आज रविवार ना. नीलुला ग्राउंड वर जायचं असेल एनसीसी प्रॅक्टीस साठी'. असा विचार करत मुग्धाने तिच्याकडे पाहून हात हलवला. नीलुने सायकल स्टॅडला लावली व ती फाटक उघडून आत येऊन उभी राहिली न बोलता. तिला पाहताच कळशी ढकलायला जाणारा अनु थबकून मागं झाला. पटकन आपला अवतार नीट करून तो नीलूसमोर उभा राहिला. आणि त्याने तिला कडक सॅल्यूट केला म्हणण्यापेक्षा करायचा प्रयत्न केला. कारण त्या नादात त्याची बोटं उजव्या डोळ्याच्या कोपर्यात खूपसून घेतली. मुग्धा धावली आणि तिने पटकन त्याचे डोळे व गाल चोळले.
"काय करतोयस अनु तू?", असं म्हणत तिनं अनुला ओट्यावर बसवले.
"पोलीसताई..", चाचरत चाचरत अनु म्हणाला नीलुकडे पहात.
"नल्या, नीले,नीलटले, बरी-कॅडबरी, नील्याव सोडून आता मला पोलीसताई म्हणून हाक मारतोस का रे शहाण्या! ", नीलु अनुच्या जवळ येत म्हणाली. "काय दंगा करतोयस इथं? ताईला त्रास देतोयस होय?".
"नाही नाही. मी किनै मुगला पाणी भरायला मदत करत होतो. कळशी भरली म्हणून हाक मारत होतो पण ही इथं बघत बसलीये". अनुने ठोकून दिले.
"बरं का मुगे, पोलीसताई छान रांगोळी काढते, शिकून घे जरा. एक रेघ धड काढता येत नाही तुला. शिकवशील ना पोलीसताई? "
"मुग मुगे काय रे? मुग्धा ताई म्हणायचं आणि कधीपासून माझी रांगोळी छान वाटायला लागली तुला? आधी बरीच नावं ठेवायचास ना? डबे कै काढलेय, निस्त्या रेषा ओढल्या आहेत म्हणून?", नीलुने जरबेच्या सुरात विचारलं.
"ते ना. म्हणजे सुमाक्काने सांगितले ना तू पोलीस झालीस म्हणून..."
"अच्छा अच्छा म्हणून आता मी छान रांगोळी काढते काय? चल तू घरी. आई बोलावतेय तुला "
असं म्हणत अनुला ओढतच फाटकाबाहेर आली नीलु.
'आज रविवार. जयंतशेठ घरी असणार', या विचारानेच अनुची तंतरली होती. त्याने तरीही न डगमगता निकराचा लढा द्यायचे ठरवले.
"तुमचा स्वयंपाक झाला असेल ना ताई? "
"का? तुमचा नाही झाला का?", नीलूने उलट विचारलं.
"नाही. आम्ही गरीब आहोत. आमच्या कडे डाळ तांदूळ संपलेत. तुमच्या कडे वरणभात झाला असेल ना. आपण जायचं का तुझ्या घरी? मस्त पैकी वरणभात खायला? ". अनुचं डोकं भरधाव चालत होतं. एकीकडे तो नीलुकडून आपला हात सोडवून घ्यायच्या प्रयत्नात होता.
"तू गरीब काय रे? मागच्या आठवड्यात नाही का, ओट्यावर उभं राहून आम्ही श्रीमंत आहोत, आमच्या कडे कांदे आहेत असं ओरडून सांगत होतास सगळ्यांना? चल घरी. तुझ्या बाबांनाच विचारते".
"अं.. म्हणजे तसे नक्की गरीब नाही आहोत आम्ही. घरी शिकरण पोळी आहे केलेली पण वरणभात नाहीये. आणि हो, बाबा नाहीत घरी".
"हो का? कुठे गेलेत तुझे बाबा?"
"औषध आणायला. आईला बरं नाहीये ना!"
"असं का? बरं. मी विचारते हो. चल तू आत."
अनुला त्यांच्या घरात ढकलत नीलूने हाक मारली- "सुमाताई! ".
आता आपली पोल खुलणार या विचाराने कासावीस झाला अनु.
"नीलू, अगं ये ये. आतच ये ना. भजी तळतेय मी. अनु ये रे. दे बरं ताईला. तू पण घे.", भरभर हात चालवत म्हणली सुमा.
"अहो नाही. मला काॅलेज ग्राउंड वर जायचंय. उशीर होतोय. हा मुग्धाला त्रास देत होता. इकडे धरून आणलं त्याला. म्हणे आईला बरं नाहीये."
"अगं हा ऐकतच नाही बघ. काय रे अनु? काय झालंय मला? ", असं म्हणत चार भजी तिने नीलूच्या हातात ठेवली. अनु चुपचाप उभा होता.
"मी निघते सुमाताई. उशीर होतोय. "
"बरं सांभाळून जा बरं. परत आल्यावर गजरा घेऊन जा. ओवून ठेवलाय बघ."
"आता नाही. संध्याकाळी येते", असं म्हणत सायकल दामटत गेली नीलू.
'बरं झालं जयंतशेठ नाहीयेत घरी'. हुश्श झालं अनुला!
"अनु, भजी देऊ का रे तुला? ", असं विचारायला अनु जागेवर होता कुठे? जमेल तितकी भजी दोन्ही हातात कोंबून पसार झाला होता तो शोभाताईंकडे!
"भरलंस का पाणी? नळ नीट बंद केलास का? पाणी सांडलं नाहीस ना?", अनु मुग्धाला दरडावून विचारत होता.
मुग्धाने हसून मान डोलावली.
"ही घे भजी. तुला बक्षीस. नेहमी असंच शहाण्यासारखं वागायचं बरं", असं म्हणत त्याने मुग्धाला भजी देऊ केली.
"हो आजोबा! जेवणारेस का? वरणभात झालाय. घे बरं ताट."
भजी एका वाटीत ठेवत विचारले तिने.
"होssss! ये लिजिये आपका ताट. ये लिजिये आपकी वाटी.", असं म्हणत एक एक वस्तू ताटं पुसणार्या मुग्धाला देऊ लागला तो.
त्याचं ते अदबशीर बोलणं आणि कमरेत वाकणं बघून मुग्धा हसायला लागली. "हे रे काय नवीन? ", तिने हसतंच विचारलं.
तिच्या प्रश्नाला बगल देत काहीसं थबकून मुग्धाकडे बघितलं अनुने.
"ताई चिठ्ठी म्हणजे काय गं?"

चिठ्ठी भाग 5 - https://www.maitrin.com/node/3955

चिठ्ठी भाग 4 -
https://www.maitrin.com/node/3952

"अनु, बाळा, जा बरं पोलीसताई कडे हा गजरा नेऊन दे बरं. विसरली वाटतं नीलू. तसंच पेरू काढून ठेवलेत. ते त्या पलिकडच्या गल्लीत राहतात ना वकीलीणबाई, त्यांना दे. पाहुणे येणारेत त्यांच्या कडे. नेशील ना व्यवस्थित? ", सुमाने विचारलं.
"होssss"
असे ओरडून पिशवी सावरत रस्त्याला लागला अनु. नेहमी प्रमाणे घराबाहेर पडताच एखादा दगड हुडकून तो ठोकारत ठोकारत चालला होता तो.
"मावशी! एक कच्ची पपई काढून द्याल का? काकुआज्जींना हवी होती". मध्येच एका घराकडे थांबून मागणी केली अनुने. त्यांनी दिलेल्या पपई पिशवीत नीट ठेवून घेतल्या त्याने. ह्या सर्व प्रकारात त्याने ठोकारत आणलेला दगड हरवला. नवीन दगड हुडकायचा कंटाळा आला त्याला. हातातली पिशवी जड झाली होती. तो आजुबाजूचा परिसर न्याहाळत भरभर चालु लागला.
त्या सुटबूट काकांच्या घराने त्याचं लक्ष वेधून घेतलं. फाटक तसं लागलं असलं तरी म्हणावं तसं पक्कं कंपाऊंड झालं नव्हतं. त्यामुळे त्याला घरासमोरची बाग दिसत होती. तो एका भिंतीवर चढला. हातातली पिशवी भिंतीवर ठेवून तो केळीच्या मोठ्या पानामागून डोकावून पहायला लागला.
आधी असलेल्या पडक्या घराचा अनुला फार फायदा होता. माझं ऐकलं नाही तर पडक्या घरातून एक माणूस येईल आणि पकडून घेऊन जाईल असे म्हणताच चिंगी तिच्याकडचा खाऊ त्याला पटकन देऊन टाकत असे. शिवाय त्याला हवे तोच खेळ खेळत असे. याला हनी आणि बनी अपवाद होत्या म्हणा. त्याने असलं काही सांगितलं की लगेच भोकाड पसरून घरी पळून जायच्या. चिंगी मात्र ऐकायची त्याचं. इतकंच काय तर त्याच्या खोड्याही तिच्या वडीलांना सांगत नसे.
आता या नव्या घरामुळे पंचाईत झाली ना! चिंगी तर अजिबात घाबरेनाशी झाली. त्या दिवशी पण विटीदांडू किंवा क्रिकेट खेळू म्हटलं तर म्हणे- 'विटी लागते जोरात आणि नेहमी बॅटींग तूच करतोस. बाॅल गटारीत टाकून मी खेळत नाही जा म्हणतोस आणि बाॅल शोधून धुऊन आणला की परत बॅट हिसकावून खेळायला लागतोस'.
उलट बाबांची भीती दाखवल्यामुळे अनुला तिच्या बरोबर लंगडीची घरं आणि विषामृत खेळावं लागलं होतं. 'हे काय खेळ आहेत का? कमीत कमी रंगात रंग तरी खेळायचं!'. आताही ते सर्व आठवून अनु चरफडला. नव्या घरातून कुणी तरी बाहेर आले.
अनुला सर्व स्पष्ट दिसत होते. घरासमोर मधोमध असलेल्या हिरवळीवर एक टेबल होता. आजुबाजूला काही खुर्च्या. एका खुर्चीवर ते सुटबूट काका बसून काहीतरी वाचत होते. त्यांच्या समोर एक किटली होती आणि काही कपबश्या. एका मोठ्या नक्षीदार बशीमध्ये बिस्कीट सारखं काही तरी होते. एका बाजूला पाण्याचा जग आणि एक दोन ग्लास. आत जाऊन त्या बशीमध्ये काय आहे ते बघायचा फार मोह होत होता अनुला. तो खाली उडी मारणार तेवढ्यात आतून एक मुलगी बाहेर आली. लहान लहान केस, त्यांना समोर पिन अडकवली होती. हातातला सुंदर फुलांचा तिने टेबलावर असलेल्या फुलदाणीत ठेवला आणि काकांच्या शेजारच्या खुर्चीत बसली ती. 'चिंगीएवढीच आहे ही', अनु पुटपुटला. मोठ्या उत्सुकतेने तो समोर बघू लागला.
"परी, आप ने दुध पिया बेटा?"
"नहीं पापा. मुझे hot chocolate चाहिये. मैने काका को बोला है, वे लातेही होंगे. आपको और चाय चाहिये? "
"हाॅ. लेकीन कुछ देर से"
संवाद संपला तसं परीने एक पुस्तक काढून वाचायला सुरुवात केली. छान रंगीत चित्रे होती त्यात. ती पहायला पुढे वाकायला गेला अनु आणि धपकन पडलाच. काय झाले ते पहायला परी बाहेर धावत आली आणि अनु पळल्याच्या दिशेने पहात उभी राहिली.
*****
"पोलीसताई, हा घे तुझा गजरा. हा घट्ट झाकणाच्या डब्यात ठेव आणि उद्या लाऊन जा काॅलेजला"
अनुने पिशवी रिकामी केली. येता येता पेरूंची डिलीव्हरी करून आला होता तो.
"चिंगी नाही का आली? एकटाच आलास?", नीलूने रांगोळी काढत विचारलं.
"नाही ना आली अजून. शाळा बुडतेय एवढी. त्याचं काही नाहीये पडलेली तिला"
अनुच्या बोलण्याचं हसू आलं नीलुला. "जसा काही तू नियमित जातोस शाळेत! बरं सांग ना कशीये रांगोळी? उगाच छान छान म्हणू नकोस. खरं खरं सांग".
"छान काढलीस पण रंग भर ना, म्हणजे अजून छान दिसेल. थांब मीही मदत करतो तुला", असं म्हणत त्याने रंग चिमटीत धरला.
"बरं. फुलात भरून घेशील का रंग? मी तुला पटकन खायला आणते. जातांना तुरीच्या शेंगा ने बरं का. थांब तुझ्या पिशवीत ठेवते आताच". अनु रंग भरू लागला रांगोळीमध्ये.
"मला जरा वाण्याकडून पेन आणून दे ना. एक मोठी वहीपण. उद्यासाठी लागेल आणि मी नेमकी विसरले बघ", अनुच्या हातात शिर्याची वाटी ठेवत म्हणाली नीलू.
होकारार्थी मान डोलावत शिर्यावर ताव मारू लागला तो.

चिठ्ठी भाग 6 : https://www.maitrin.com/node/3959

चिठ्ठी भाग 5: https://www.maitrin.com/node/3955

"सुमाताई! "
नीलू अनुला सायकलवर घेऊन आली होती. तिला पाहून सुमाला आश्चर्य वाटले.
"अगं बाई, तुला सोडायला लावलं होय यानी. काय रे अनु?"
अनुने सायकल वरून खाली उडी मारली. काही कळायच्या आत हातात काहीतरी सावरत 'काकुआज्जी!' असं म्हणत समोर पळाला. सुमा आणि नीलू 'अरे सावकाश..' असं म्हणतच राहिल्या.
"बघा ना ताई. मी त्याला वाण्याकडून वहीपेन आणायला सांगितले. ते आणल्यावर माझ्या जुन्या वहीतली कोरी पाने घेतली आणि मला घरी सोड म्हणून मागंच लागला. मला बाहेर जायचा कंटाळा आला म्हणून सांगूनही ऐकत नव्हता. म्हणे पोलीसताई आहेस तू म्हणून मला सोडलंच पाहिजे!", नीलू फणकारून म्हणाली.
"वांड आहे गं. ऐकत नाही अजिबात. बरं तू जेवलीस का? मेथीची फळं केलीत. तुला आवडतात ना?"
"मला न डब्यातच घालून द्या थोडं. आताच अनु आणि मी आईने केलेला शिरा चापून आलोय. आता नाही थांबत. थोडा अभ्यास करते घरी जाऊन"
सुमानं दिलेला डबा घेऊन नीलू निघाली सायकल घेऊन. जाता जाता सहज तिने शोभाताईंच्या घराकडे पाहिलं. तुळशीकडे लावलेल्या दिव्याचा प्रकाश पसरला होता. तिथंच अंगणात बसून अनु कोर्या कागदांवर काहीतरी लिहत होता. ती कौतुकाने हसून मार्गाला लागली.

अनु कागदपेन्सिल घेऊन पळतच आला होता. तुळशीकडे दिवा पाहून तो थबकला.
'काकुआज्जी आणि मुग्धा ताई पोथी वाचायला बसले असतील. आपण इथंच अंगणात बसून काम फत्ते करू '-असा विचार करत त्याने तुळशीसमोर बसकण मारली आणि कागदं बाहेर काढली.
'काय म्हणाली बरं मुग्धा ताई, कशी चिठ्ठी लिहायची बरं', अनु विचार करत होता.
'काकुआज्जी म्हणतात तसं पहिली चिठ्ठी देवबाप्पाला लिहू या!'
अनुने तुळशीला नमस्कार केला आणि कागदावर श्री काढला. त्याला खरंतर श्रीगणेशाय नमः किंवा गजानन प्रसन्न असंच काही लिहायचं होतं पण एवढं सगळं कोण लिहिणार!
आता देवबाप्पाला काय लिहायचं बरं? बाप्पाला तर सगळं काही ठाऊक असतं. काय काय घडतं ते सर्व. मग अजून काय लिहिणार? तेच लिहू या. देवबाप्पा इकडे काय काय घडत आहे' - अनुच्या विचारांची गाडी भरधाव चालली होती.
'उम्म्म.. देवबाप्पाला हिंदी येत असेल काय? सूटबूट काकांसारखं?', असा विचार येताच थबकला अनु. त्यानं पटकन काहीतरी लिहिलं आणि त्या खाली स्वतःकडे निर्देश करणारा बाण काढला. एकदा त्या कागदाकडे डोळे भरून पाहिलं त्याने. मग त्याची घडी केली व तुळशीच्या समोरच्या रांगोळीत ठेवून त्याने नमस्कार केला.

अनुला लिहायला अजिबात आवडत नसे. तो नुकताच पहिलीत गेला असला तरी शोभाताईंनी त्याला थोडंफार शिकवायचा प्रयत्न केला. कितीही प्रयत्न केले तरी त्याचं अक्षर मात्र त्या नीट गिरवून घेऊ शकल्या नाहीत. फार कंटाळा करायचा तो. तेवढं एक सोडलं तर अनु हुशार होता अभ्यासात. त्याच्या सर्व शिक्षकांची गाडी त्याच्या लेखनावर अडायची. कितीदा सांगितले अक्षर सुधारायला तरी एका जागी बसून लिहिणार तो अनु कसला!
पण आज गोष्ट वेगळी होती. आज त्याला चिठ्ठी लिहायची होतीच. चिठ्ठी की चिठ्ठ्या? कारण एकापाठोपाठ एक करत त्याने 3-4 कागदांवर खरडले होते. काहीतरी विचार करून तो पटकन उठला. हातातल्या कागदांपैकी एका कागदाची नीट घडी केली. ती वरच्या खिशात ठेवली. इतर कागदं तिथं तुळशी वृंदावनाच्या कडेला ठेवून त्यावर एक दगड ठेवला वजन म्हणून आणि तो धावत सुटला.
चिठ्ठी भाग 7: https://www.maitrin.com/node/3960

चिठ्ठी भाग 6: https://www.maitrin.com/node/3959

आकाशात चंद्र उगवला होता. जरासे थंडच होते वातावरण. अनु सैरावैरा धावतच होता. तो थेट सूटबूट काकांच्या घरासमोर आला आणि त्याच्या पायालगतचे काल्पनिक ब्रेक दाबल्यासारखं करून तो थांबला.
त्यानं हळूच कानोसा घेतला. बाहेर कुणीच नव्हतं. आतून संथ स्वरातली धुन ऐकायला येत होती. तो आत जायचं की नाही या संभ्रमात असतांनाच त्याला काही आवाज ऐकायला आले. कुणीतरी बोलत होतं. पण नक्की काय ते कळत नव्हतं. मग दुसरा आवाज कानी पडला. तो ऐकताच अनु झटकन गेटच्या बाजूला झाला आणि भिंतीशी लपला.
तो चिंगीच्या वडीलांचा आवाज होता. अनुने आत जायचं रद्द केलं. एवढ्या वेळातही त्याने वरचा खिसा गच्च धरून ठेवला होता. त्याने खिशातून घडी केलेला कागद काढला. आत भिरकावयाची अॅक्शन केली. पण गेटबाहेरून किंवा समोरच्या भिंतीवरून कितीही जोरात फेकलं तरी तो कागद काही आत पोहोचणार नाही हे त्याच्या लक्षात आलं. त्याने आजुबाजुला पाहिलं. त्याला काटक्यांमध्ये एक जरा लांब काडी दिसली. ती दिसताच अनुला आनंद झाला. त्याने बाजूला पसरलेल्या मायाळूच्या वेलीला ओढून काढले. हातातला कागद नीट त्या वेलीच्या टोकाला बांधून ती वेल एका बाजूने काडीला बांधून लटकावली. आता ती काडी भिंतीवरून आत घातली. त्याच्या अंदाजानुसार ती वेल आणि चिठ्ठी आतल्या बाजूला लटकू लागली.
आतून सुटबूट काका आणि चिंगीचे वडील बोलत बोलत बाहेर आले. त्यांच्या मागे एक मोठी बाहुली काखेत मिरवत परीदेखील बाहेर आली. अनुला आता घोडामैदान जवळ दिसू लागलं. तो हातातली काडी घेऊन भिंतीच्या बाहेरून परीच्या दिशेने सरकू लागला.
परीची मात्र भिंतीला पाठ होती. शिवाय मध्ये असलेली हिरवळ. त्यामुळे परीला तो किंवा काडी दिसणं कठीणच होतं जरा. तरी अनुने काडीला हेलकावे देऊन पाहिले. पण कुणाचंच तिकडे लक्ष गेलं नाही.
"परीबेटा, आप अंदर जाओ. यहाॅ ठंड है बहोत"
"अच्छा अंकल", असं म्हणत परी आत जाऊ लागली. अनुने दात ओठ खाऊन काडी हलवली. त्याची उंची बरोबर त्या तात्पुरत्या भिंतीएवढी असल्यामुळे त्याला काडी हलवतांना दम लागला व तो थांबला. पुढच्याच क्षणी त्यानं बाजूचा दगड धरून परीच्या बाजूच्या भिंतीकडे भिरकावला. पण..पण परी आत निघून गेली होती.
कट्कन आवाज आला तसं चिंगीचे वडील ओरडत भिंतीकडे आले.
"कोण आहे तिकडे"
अनुची पार बोबडी वळली आणि त्याच्या हातातून काडी निसटून आत पडली. वेल चिंगीच्या वडीलांच्या वहाणात अडकला व त्यांचा तोल गेला. ते आपटणार होते पण त्यांना भिंतीचा आधार मिळाला व ते तसेच दोन्ही हात भिंतीवर टेकून उभे राहिले. त्यांनी वहाण जोरात आपटली. ती वेल तुटली व काडीच्या वरच्या भागाबरोबर विलग होऊन हिरवळीत भिरकावली गेली. तोपर्यंत सुटबूट काका त्यांच्या जवळ धावत आले.
"अरे अरे! आपको लगी तो नही?", त्यांनी विचारलं.
चिंगीच्या वडीलांनी नकारार्थी मान हलवली आणि वहाणात अडकलेली काडी काढून त्वेषाने बाहेर फेकली.
अनु तिथंच खाली थरथरत बसला होता. काडी बरोबर त्याच्या बाजूला येऊन पडली तसा तो धुम पळत सुटला.
शोभाताईंचं गेट ओलांडून तो सुसाट धावत आतमध्ये आला. घामाने पार निथळत होता तो. त्याने आतल्या दिशेने पाहिलं. मुग्धा ताई कुठलंसं भजन गात होती. तो ओट्याजवळच्या पायरीवर बसला.
मग त्याला त्याने तुळशीकडे ठेवलेल्या कागदांची आठवण झाली. तो उठून तुळशीकडे गेला. त्याने हळूच दगड बाजूला करत खालचे कागद झटकले. तसं त्याचं लक्ष रांगोळीत ठेवलेल्या कागदाकडे गेलं. चंद्राच्या प्रकाशात तो कागद लख्ख दिसत होता. मंद वार्यामुळे हळूहळू फडफडत होता. त्याने त्या चिठ्ठीकडे पाहिलं आणि काय आश्चर्य! त्या चिठ्ठीचं कबुतरात रूपांतर झालं आणि ते कबुतर त्याच्या हातातल्या इतर कागदांवर येऊन बसलं. आता ते उडून जाईल की काय या भीतीने तो हळूहळू दबकत दबकत ओट्यापाशी आला. ते कबूतर त्याच्याकडे टक लावून पाहत होतं की त्याला भास झाला! बघता बघता अनु पायर्यांवर कोसळला!
(क्रमशः)

'अनु, ए बाळा'
सुमा अनुच्या कपाळावरची पट्टी काढत हळुच हाक मारली.
अनुने डोळे उघडले.
'मी नाही हनी बनीला रडवले डाॅक्टरकाका'
दुसर्या बाजूला अनुशेजारी बसून त्याच्या कपाळावर हात लावून पाहणार्या डाॅक्टरकाकांना बघून अनु तटकन उठून बसला काॅटवर.
त्याचं बोलणं ऐकून किंचित हसत डाॅक्टरकाकांनी stethoscope लावून तपासायला सुरूवात केली अनुला.
'काय अनुशेठ? कसं वाटतंय आता? बरं वाटतंय ना? की शाळेची वेळ टळल्यावर उत्तर देणारेस? '
अनुने डोळे उघडल्याबरोबर जयंतच्या येरझार्या थांबल्या होत्या. थोडं relax feel करत दोन्ही हात मागे बांधत अनुला विचारलं त्यांनी.
'असं रे काय म्हणतोस जयंता', असं म्हणून खुर्चीत बसलेल्या शोभाताई हसायला लागल्या. सुमानेही जयंतकडे बघत - 'काय तुम्ही पण' वाला कटाक्ष टाकला.
सगळे जण डाॅक्टरांकडे आतुरतेने बघायला लागले.
ताप नाहीये, गोळ्या द्या वगैरे बोलून डाॅक्टर बाहेर पडले. 'दंगा कमी कर आणि त्रास न देता औषध घे', असं अनुला बजावायला विसरले नाहीत ते.
'अरे बाय तरी सांग काकांना. कालपासून उशाशी बसून राहिलेत ते तुझ्या', असं म्हणत जयंत बाहेर पडला औषध आणायला.
अनुने इतका वेळ रोखून धरलेला श्वास सोडला. मागच्या उशीला टेकत त्याने लिंबू सरबत संपवलं आणि चौफेर नजर फिरवली. सुमा, मुग्धा, शोभाताई आणि नीलू त्याच्याचकडे पाहात होते.
'कामं झाली वाटतं तुमची?', असं अनुने विचारताच नीलूने उठून त्याच्या पाठीवर धपाटा घातल्यासारखं केलं.
'शहाण्या, कालपासून ताप होता तुला. कुणीच हललं नाहीये इथून. अगदी डाॅक्टरकाकासुध्दा रात्रभर बसून होते तुझ्या जवळ . काय दंगा केलास तू मी सोडून गेल्यावर? '
त्याच्या कपाळावरचे केस सारखे करत तिने विचारलं.
'मी? मी काय केलं ', चेहर्यावर निरागस भाव आणून अनुने विचारताच मुग्धा देखील पुढे आली.
'अरे काल नाही का ओट्यावर बसून बरळत होतास? काकुआज्जी, पपई, चिठ्ठी न काय काय. तुझे बाबा आले तुला शोधायला म्हणून. नाही तर किती वेळ तसाच होतास काय माहित?'. तिच्या स्वरातली काळजी जाणवली अनुला.
'काकुआज्जी!'
'हो रे बाळा. आहे मी इथंच. पड बघू तू जरा वेळ'
शोभाताईंनी त्याच्या चेहर्यावरून हात फिरवला.
'कबुतर.. नाही नाही चिठ्ठी.. चिठ्ठ्या. आई, माझ्या हातातले कागद कुठे आहेत?'
अनु शोधक नजरेने इकडे तिकडे पाहू लागला.
(क्रमशः)

'कागद? कुठले कागद रे? मला नाही माहित'
सुमाच्या चेहर्यावरचे प्रश्नार्थक भाव पाहिल्याबरोबर तीरासारखा उठला अनु. जवळ जवळ उडी मारून तो काॅटखाली आणि आजुबाजूला शोधू लागला. कोनाड्यात, दप्तरात, काॅटच्या वर, चादरीखाली शोध शोध शोधलं. सर्वांनी त्याला थांबवण्याचा अयशस्वी प्रयत्न केला.
अनु इरेला पेटून काॅटखाली शिरला शोधायला. परत काही सापडलं नाही म्हणून तो दातओठ खात बाहेर यायच्या प्रयत्नात कुठल्याश्या टोकाला अडकून त्याचा खिसा फाटला. त्यातून भाजलेले शेंगदाणे बाहेर पडायला आणि जयंत आत यायला एकच गाठ पडली! सगळे जण ते पाहून हसायला लागले.
'बाबा.. ते मी नाही पोलीसताई..', असं म्हणत तो पाऊल मागे टाकत भिंतीशी सरकला. आत्ता भिंतीने सामावून घेतले तर बरे होईल असंच वाटलं त्याला.
एरवी तर जयंताने चांगलेच सुनावले असते अनुला, आता मात्र गच्च डोळे मिटलेल्या अनुला उचलून त्यांनी काॅटवर बसवलं. एक एक दाणा गोळा करून त्यांनी ती वाटी अनुच्या हातात दिली.
'दाण्यांबरोबर गुळाचा खडा मस्त लागतो बरं शेठ', असं म्हणत त्याने हसून अनुकडे पाहीलं. अनुने आ वासला होता.
'बरं कसली धडपड सुरू होती खाली?'
'अं.. काही नाही..ते कागद म्हणजे चिठ्ठी म्हणजे कागद..', अनु म्हणाला.
'हेच का?'
जयंताने खिश्यातून कागदांचं भेंडोळं काढून दाखवले.
'तुझ्या हातात होते. तुला उचलून आणताना मी खिशात ठेवले होते.'
अनुचे डोळे लकाकले.
'हो हो! हेच. द्या ना प्लिज. तुम्ही उघडून नाही पाहिलं ना?'
अनुने असं म्हणताच त्याला देऊ केलेलं कागदांचं भेंडोळं अलगद उचकवत पहायला सुरुवात केली जयंताने.
'नाही! नको. बघा ना काकुआज्जी!'
अनुने शोभाताईंकडे मदतीसाठी धावला.
'राहू दे रे जयंता', अनुला उचलून घेतले शोभाताईंनी.
'हे बाण वगैरे काय आहे हे सगळं? ', असं जयंताने विचारल्याबरोबर अनुने शोभाताईंच्या कुशीत तोंड लपवलं!
(क्रमशः)

चिठ्ठी भाग 9-
https://www.maitrin.com/node/3988

शोभाताईंनी अनुला बळेच उठवून बसवलं तशी मघापासून खुसुखुसु हसणार्या मुग्धाला त्याने तोंडावर बोट ठेवून गप्प बसायला सांगितले. पण नीलू आणि मुग्धा अधिकच हसायला लागल्या. आता मात्र अनु चिडला. पण सर्वांसमोर त्याला काही बोलता येईना. तसा त्याने मोर्चा त्याच्या सुमाक्का कडे वळवला-
"जेवायला मिळणार आहे का आज?"
त्याच्या प्रश्नाने गडबडून उठली सुमा.
"अगं बाई, हो हो" म्हणाणार्या सुमाला नीलुने पुढे होऊन खाली बसवलं.
"रात्रभर डोळ्याला डोळा लागला नाहीये तुमच्या. मी आणि मुग्धा बघतो काय ते. तुम्ही बसा", अशी ताकीद देत ती आणि मुग्धा कामाला लागल्या.
आपल्या वरचं लक्ष दुसरीकडे वळवायचा प्लॅन यशस्वी झाल्याबद्दल सुखावला अनु. विजयी मुद्रेने जयंताकडे बघत त्याने कागदांसाठी हात पुढे केला.
"द्या इकडे बाबा. मी सांगतो काय ते"
असं म्हणत म्हणत विचारपूस करायला आलेल्या हनी आणि बनीला टक्कर देता झाला तो. शोभाताईंनी पटकन सावरलं आणि मांडीवर बसवलं.
"अनु, थांब रे बाळा. पड बघू. बरं नाहीये तुला"
"पण मला माझ्या चिठ्ठया हव्यातच काकुआज्जी"
"हो रे. पण आता तर नाही नाही म्हणालास. आता काय लिहिलंय सांगतो कसं काय म्हणतोस लबाड? ", कागदं अनुला देत जयंताने विचारलं.
"बाबा, तुमची भीती वाटत होती तेव्हा", अनुने प्रांजळपणे कबुली देऊन टाकली.
"मग आता काय झालं? ", शोभाताईंनी अनुचे चेहर्यावर झाकलेले हात बाजूला करत विचारलं.
"काय नाय बाबा जेवायला बसतील ना? मग नाही वाटणार भीती. लांबून ते माझ्या एवढेच दिसतात"
अनुचं स्पष्टीकरण ऐकून एकच खसखस पिकली.
मुग्धा घरून वरणभाताचा कुकर घेऊन आली. नीलुने तोवर आईने दिलेली भाजी, आमटी भांड्यात काढून ताटं वाढायला घेतली होती. हनी बनी या जुळ्या चिमण्यांना हाताशी धरून तिनं कोशिंबीर केली. सुमा सर्वांना कौतुकभरल्या नजरेने बघत राहिली.
हसतखेळत जेवणं झाल्यावर सर्वांचे डोळे अनुकडे लागले.
"बोला आता शेठ"
जयंताने अनुला हवं तसं 'दूर' बसून अनुच्या 'चिठ्ठया' काढल्या.
"हम्म.. ती बाणवाली चिठ्ठी काढा बाबा. ती मी किनै देवबाप्पाला लिहिली होती. पहिली चिठ्ठी बाप्पाला. हो की नै मुग.. मुग्धातै?"
"बरं पण हे काय लिहिलंय तेही सांग. कछ कछ? म्हणजे काय रे? अक्षर कधी सुधारणार आहात आपण?"
जयंताच्या प्रश्नावर जीभ चावली अनुने.
"अहो आता ओरडू नका ना. बरं नाहीये त्याला ", सुमा कुजबुजली. तिच्यातला 'आई mode' कायम on असे.
"कछ कछ नाहीये कै- कुछ कुछ होता है आहे!", अनु लाजत लाजत म्हणाला!
(क्रमशः)

चिठ्ठी भाग 11-
https://www.maitrin.com/node/4356

चिठ्ठी भाग 10-
https://www.maitrin.com/node/4004

"म्हणजे?
देवबाप्पा, कुछ कुछ होता है आणि त्याखालपासून सुरू होऊन चिठ्ठीच्या शेवटच्या टोकाकडे निर्देश करणारा बाण?
याचा अर्थ काय शेठ?"

जयंतानं असं विचारताच सगळ्यांचेच डोळे अनुकडे लागले.
अनु मात्र त्यात काय मोठंसं असा भाव चेहर्यावर आणून सांगू लागला.

"बाबा, पहिली चिठ्ठी देवबाप्पाला लिहायची होती. पहिलं कुठलंही काम देवबाप्पाच्या चरणी असं काकुआज्जी म्हणतात ना? मग?
आणि चिठ्ठी नेहमी हिंदी मध्येच लिहितात किनै. म्हणून लिहिलं तसं". अनु आता शोभाताईंकडे वळून बोलत होता.

"अनु, अरे चिठ्ठी कुठल्याही भाषेत लिहू शकतो. हिंदी मध्येच नाही", मुग्धाने घाईघाईने स्पष्ट केलं.

"मग मला आधी सांगितले नाहीस तू?
मलाही लिहिताना सारखं वाटत होतं की देवबाप्पाला हिंदी येत असेल की नाही म्हणून "
अनुचा सूर तक्रारवजा झाला एव्हाना.

"अरे देवबाप्पाला हिंदी जाऊ दे पण आधी अक्षर तरी कळायला नको? कछ कछ काय? बाण काय?"
जयंतानं असं म्हणताच अनुची स्वारी फुरंगटली.

ते पाहून शोभाताईंनी अनुला जवळ घेत डोळ्यांवर चष्मा चढवला व ती चिठ्ठी ताब्यात घेऊन त्या न्याहळू लागल्या.

"अनु कुछ मधल्या क खालचा उकार कुठे गेला?"
"विसरलो मी" अनुने जीभ चावली.

"आणि हा बाण कसला?"
"मी चिठ्ठीच्या इकडच्या बाजूला होतो ना! मग देवाला कसं कळणार मीच चिठ्ठी लिहिली ते. म्हणून मी माझ्या कडे बाण काढला", अनु आव आणून सांगत होता.

"अनु गुलामा! तुला किती वेळा सांगितलं लिहिताना शब्द खायचे नाहीत म्हणून?", सुमा ओरडली.
"बघा ना शोभाताई, याला किती वेळा लिहायला बसवलं तरी हा काना, मात्रा, अक्षरं, वेलांट्या.. सगळं खातो मध्येच.
आता पण अनुराग असे कोण लिहित बसेल म्हणून हा बाण काढून मोकळा झाला बघा. हो ना रे?"

सुमाक्काला सगळं कसं माहिती असतं हे अनुला न सुटलेले कोडे होते. चोरी पकडली गेली तेव्हा त्याने परत शोभाताईंकडे धाव घेतली. त्यांनी पण त्याला जवळ घेतले व असं नाही करायचं वगैरे समजावलं जे नेहमी प्रमाणे अनूला ऐकायलाच गेलं नाही.

"पण तुला कुछ कुछ होता है असंच का लिहावंसं वाटलं?"
नीलूने पोलीस खाक्या चालवला.

"अगं पोलीस ताई, रोज नाही का काकुआज्जी पेपर वाचतांना म्हणत- अरे देवा, काय काय होतं या जगात?!
मीही तेच तर लिहिलंय
- देवबाप्पा, कुछ कुछ होता है!"

चिठ्ठी भाग-
"ए आमची चिठ्ठी कुठंय?", हनीने मोठ्या उत्सुकतेने विचारलं. बनीने चिठ्ठीच्या भेंडोळ्याला हात घातलाच होता आणि तेवढ्यात अनु ओरडला- "ए नको. तुमचं काही नाहीये तिथं".
"तू आम्हाला नाही लिहिलीस चिठ्ठी? आम्ही डॅडूला सांगू तुझं नाव. कट्टी जा!", असं म्हणून बनीने निषेध जाहीर केला व ते भेंडोळं शोभाताईंकडे दिलं व नेहमीच्या शिरस्त्यानुसार त्या भोकाड पसरून घरी निघाल्या.
"अरे पण, चिठ्ठी लिहिली तर समजायला तुम्हाला वाचता तरी येतं का? हिंदी समजतं का?", इति अनु.
"हो हो. सगळं येतं आम्हाला. तुझ्या पेक्षा जास्तच. आधी अक्षर सुधार जा!", हनी ओरडून पळाली.
अनुने त्यांच्या डॅडूंचं- डाॅक्टर अंकलचं नाव ऐकून रदबदली करायचा प्रयत्न केला पण प्रकरण फाटकाबाहेर गेल्यामुळे त्याचा अर्थातच काही उपयोग झाला नाही.
"उगाच त्रास देतोस बघ तू अनु", सुमाने दटावले.
"अय्या हे काय? मुग छन कलाकार असं लिहिलंय आणि एकात पो.ताई- त्याच्या पुढे एक गिचमिड रांगोळी व पुढे छान असं आहे बघ", नीलूने दोन कागदं दाखवली मुग्धाला.
"पोलिस ताई तुझी रांगोळी छान- असं आहे ते", अनुने decode केलं लगेच, "आणि तू छान भजन गातेस ना मग तू छान कलाकार"
"हो पण मुग्धा ताई लिहायचं ना. मुग काय रे!", असं म्हणत मुग्धाने अनुला धपाटा घातला!
"अजून आहे एक चिठ्ठी. कोणाला लिहिलंस हे - मरख, आली नईस अजून?", मुग्धानं विचारलं.
"ती चिठ्ठी माझ्या साठी आहे मुग्धा ताई!", असं म्हणत चिंगी आतमध्ये प्रवेश करती झाली. तिच्या पाठोपाठ अजून एक मुलगी आली. ती परी होती.
अनुला चिंगीला बघताच खूप आनंद झाला व तो उडी मारून पुढे आला पण परीला बघताच थबकला.
"ओळखलं नाहीस का? ही परी- त्या नवीन घरात रहायला आली आहे-", चिंगीनं intro सुरू केला.
"माहितीये मला. पण तू बोलूच नकोस माझ्याशी", असं म्हणून रागावून पाठ वळवली अनुने.
"रागावू नकोस ना. आता आल्ये ना मी?", इति चिंगी.
"आलीस तर आता येतेयस? मला बरं नव्हतं किती काल? आणि शाळा किती बुडली तुझी!", अनु चिडलेलाच होता.
"ए कालच येऊन गेले मी. स्वतः झोपून होतास वर मला म्हणतोस?", आता चिंगीनं पण चिडून दाखवताच अनुचा सूर खाली आला.
"बरं बरं, पण अनु, तू नक्की काय लिहिलंय चिंगीला?"
नीलूने विचारलं.
"मी सांगते - मुर्ख! अजून आली नाहीये- असंच ना?", चिंगीनं सांगितले.
"अनु! असं लिहितात का?", सुमाने डोळे वटारले.
"ए साॅरी ना. पण आल्याबरोबर आले की नाही मी तुमच्या कडे? आता तरी राग सोड?", चिंगीनं ओशाळला चेहरा केलेल्या अनुला विनवलं.
"परत नाही जाणार ना इतके दिवस तेही मला न सांगता?", अनुने आपल्या terms व conditions पुढे केल्या.
"नाही नाही. पण तू नको रागावू असं. ओके? ही बघ परी आली आहे तुला भेटायला", चिंगीनं भांबावलेल्या परीकडे निर्देश केला तसं सगळ्यांनी तिच्याकडे जणू पहिल्यांदाच पाहिलं. अनु-चिंगीच्या गोड भांडणात सगळे परीला विसरूनच गेले होते.
"हॅलो अनु. मै परी"
असं म्हणून परीने शेकहॅड करायला तिची बाहुली काखेत घालून हात पुढे केला.
अनुने पण भारावलेल्या चेहर्याने हात पुढे केला. पण त्याचा हात लागून परीची बाहुली व एक दोर गुंडाळलेला कागद खाली पडला. चिंगीनं ती उचलून उघडली व तो कागद अनुसमोर धरला.
"हे तूच लिहिलंय ना? अक्षर तुझंच आहे नं?", चिंगीनं विचारलं.
"ये मालीकाका को लाॅनमे मिला था", परी म्हणाली.
"हो हो, मी गेले होते हिच्या कडे बाबांच्या बरोबर. तेव्हा ही चिठ्ठी पाहताबरोबर मी अक्षर ओळखून लग्गेच इकडे आले. तूच न लिहिलंय ते?"
अनुला रात्री त्याने चिठ्ठी फेकल्याचा व चिंगीच्या वडीलांच्या पायात ती अडकल्याचा प्रसंग आठवलं. तो एकदम मागे झाला.
"तू लिहिलंय तर सांग ना तिला. आली आहे ना ती?", चिंगीनं परीला पुढे केलं.
अनु अजून संभ्रमात होता. तो तसाच उभा राहिला. परी पुढे होऊन म्हणाली- "friends?"
अनुचा चेहरा एकदम खुलला व तो पटकन उडी मारून हो हो म्हणाला. त्याचे आविर्भाव पाहून सर्वांनाच हसायला आले.
"पण तिला का बोलावलं घरी ते तर सांग", असं म्हणत चिंगीनं परीला लिहिलेली चिठ्ठी फडकवली समोर.
त्यावर आ मेरे असं लिहून त्याच्या पुढे- एका घराचं चित्र होतं. नंतर चाॅकलेट व ग्लास काढला होता.
"हे रे काय आता?", शोभाताईंनी ते पाहून विचारलं.
"मेरी मम्मी को ऐसा अच्चा चाॅकलेट मिल्शेक आता है बनानेको", अनु घाई घाईत परीला म्हणाला.
"म्हणजे तू माझ्या कडे ये चाॅकलेट मिल्कशेक प्यायला असं होतं का चिठ्ठीत?", नीलूने विचारलं. तिला मोठं कोडं सोडवल्याचा आनंद झाला होता.
"चला सुमाक्का. मिल्कशेक करा!", जयंतानं हसून सुमाला सांगितले. आतापर्यंत ऐकत बसलेला जयंत उठून अनुकडे येऊन म्हणाला- "अनुशेट, आता जर तू नीट लिहायला शिकला नाहीस तर तुझी चिठ्ठी कुणालाच समजणार नाही. आज चिंगीनं वाचल्यावर ती परीला घेऊन आली आपल्या कडे, तेही तिला तू लिहिलेलं समजलं म्हणून! नाही तर कठीण होता पेपर".
"काय मग? रोज सराव करणार ना चिठ्ठी लिहायचा?", शोभाताईंनी हसून विचारलं.
"हो पण-"
"पण काय?"
"मला हिंदी शिकावी लागेल परीसाठी". अनुचा चेहरा बघून परी हसली.
"त्याची काही गरज नाही. मला येते मराठी. माझी आई मराठी आहे".
परीचं बोलणं ऐकून हायसं वाटलं अनुला.

जयंता हसतच फॅक्टरी कडे निघाला. सुमा मिल्कशेक बनवण्यासाठी आत वळली. नीलू, मुग्धा शोभाताईंसाठी फुलं तोडायला गेल्या. शोभाताई पायरीवर बसून मेथी निवडत समाधानाने पेरूच्या झाडाखाली बघत होत्या. तिथं अनु, चिंगी व परी बसून खेळत होते. एक नवी मैत्री आकारास येत होती.

(समाप्त)