माझ्या पणजेसासूबाई वाई, महाबळेश्वर, सातारा भागातल्या.
त्या काळे पोलीस करायच्या. तिथं काळ्या घेवड्याला पोलीस म्हणतात. म्हणजे आज काय केलंय? तर बाबा पोलीस...विचित्र वाटतं ना? पण मला नाही वाटत..... सवयीमुळे. :)
तर...ही उसळ त्यांनी फोडणीस घातली की असा सुगंध दरवळायचा की क्या कहने....पदार्थाला चव आणण्यासाठी आलं लसूण पेस्ट, धने जिरे आमचूर पावडर, कांदा टाॅमॅटो चं वाटण लागतंच ही अंधश्रद्धा आहे हे एक चमचाभर उसळ खाल्ली की लक्षात येई.
पुणेकरांमधे अतिप्रिय. जनसेवात मिळायचा हा सांजा, तेव्हा चवीढवीचे जे. ना येऊन मजेत खाताना दिसायचे. दुर्दैवाने जनसेवा आता बंद झाले.
पण आमच्या आज्जींची व त्यांची चव अगदी सेम.
साधारणत: खूप मोठ्या पावसाच्या आळशी संध्याकाळी,आजारी व तोंडाला चव नसलेल्या नातवंडांना खाउ घालायचा पदार्थ. अतिशय कमी सामानात चविष्ट व पटकन होणारा पदार्थ.
खिचडीच्या धाग्यावरून गाडी आज्जीकडे वळली आणी सर्वांनाच आपापली आज्जी आठवून, अनेकांची मने भरून आली. सर्वांच्या विनंतीला मान देऊन तिच्या आठवणींसकट तिची अजून एक सोप्पी आणि पटकन होणारी व वरचेवर केली जाणारी पा. कृ.
दही-पोहे
साहित्य -
जाडे पोहे वाटीभर
सायीसुद्धा ( सायीसकट) दूध वाटीभर
घट्ट विरजलेलं गोड दही - १-२ वाट्या
२ मोठे चमचे सायीचे गोड दही.
१ मिरची (पोपटी रंगाची तिखट "नसते" ती) , कोथिंबीर
किसलेलं आलं चमचाभर
मिठ, साखर
तूप, जिरं, हिंग
आई असल्यामुळे चतुर्थीला उपवासाचे काहीतरी करायचे होते, माझा उपास नसला तरी मी म्हणेल ते ती करणार होती. त्यामुळे भगर आणि दाण्याची आमटी ही माझी फर्माईश होती.
आईच्या हातची ही आमटी फार आवडते, म्हणून शेअर करतेय.
साहित्य
एक वाटीभर शेंगदाणे
चमचाभर चिंचेचा कोळ
चमचा भर गूळ
मीठ चवीप्रमाणे
तूप
जिरे
लवंग - २-३
दालचिनी
हिरवी मिरची
कृती
आदल्या दिवशी रात्री किंवा अगदी पहाटे सालासकट कच्चेच दाणे भिजवून ठेवा. कमीत कमी चार तास तरी आधी भिजवायचे.
बाजारातून नेहमीच्या आणलेल्या कांद्यातलेच लहान लहान कांदे वेगळे काढायचे. ते सोलून मग भरल्या वांग्याला देतो तशा "अधिक" चिन्हाप्रमाणे दोन चिरा द्यायच्या आणि जरास्सं मीठ चोळायचं.
जर्मनीत आल्यानंतर काही वर्ष इथल्या शिशूवर्ग ते पुढे माध्यमिक शिक्षण, या शैक्षणिक व्यवस्थेची काही विशेष माहिती नव्हती. सुमेध आला तो उच्च शिक्षणासाठी, त्यामुळे तो अनुभव पूर्ण वेगळा होता. सृजन मुळे या सगळ्याबद्दल हळूहळू शोधाला सुरूवात झाली, मग त्यातून नवीन माहिती, अनुभव येत गेले. लहान मुलांच्या शिक्षणाची सुरूवात कशी होते, काय नियम आहेत, शाळांचे कसे प्रकार आहेत इथपासून तर मग प्रवेशप्रक्रिया, भाषा, विषय कोणते, लोकांची मानसिकता अश्याही विविध बाजू कमी अधिक प्रमाणात समजायला लागल्या, आणि नव्याने समजत आहेत. आधी डे केअर आणि मग किंडरगार्टन असा प्रवास करून, आता यावर्षी सृजन पहिलीत गेला.
जेंव्हा एक ट्रेक करायचा असं ठरलं तेंव्हा माझी अजिबात मनाची तयारी नव्हती. चालू शकेन बरंच पण elevation no way. असा ठाम निर्धार होता. कारण पण होतंच. एखादा छोटा दोन मजल्यांचा स्लोप चढला तरी दम लागायचा. पोटऱ्या भरून यायच्या. जमत नाही हे इतकं ठाम पक्कं होतं मनात गेली काही वर्षं की ट्रॅव्हल करताना अधे मध्ये केलेले छोटे hikes आठवायचे पण नाहीत नंतर. मॅकलोडगंज च्या आसपास केलेले छोटे hikes, Dalhousie जवळचा काला टॉप, श्रीलंकेत सर केलेला सिगिरिया हे सगळं विसरायचे कारण आता अगदी पाय, टाचा पोटऱ्या यांची वाट लागली होती.
काही वर्षांपूर्वी कोथरुडात 'लवंगी मिरची कोल्हापूरची' नावाचं फर्मास नॉनव्हेज रेस्टॉरंट होतं. आमचं नेहमीचं गो टू आणि तिथली निलगिरी चिकन थाळी माझी सगळ्यात आवडती होती. अर्थात सगळ्या सुंदर, आवडत्या जागा बंद पडतात तसंच हेही बंद पडलं.
तर लवंगी मिर्चीच्या आठवणीत हे निलगिरी चिकन. घरी एकदा केलं आणि ते खूपच चविष्ट झालं म्हणून आता नेहमी केलं जातं.
माझ्या पणजेसासूबाई वाई, महाबळेश्वर, सातारा भागातल्या.